₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΑΡΧΑΙΑ ΤΕΓΕΑ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Η σημαντικότερη πόλη της Αρκαδίας στην αρχαιότητα
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪.₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪.₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Σύμφωνα με τα ιστορούμενα του Παυσανία η Τεγέα πήρε το όνομά της από τον Tεγεάτη, γιο του Λυκάονα, που ήταν ο μυθικός βασιλιάς της προϊστορικής Αρκαδίας. Η λέξη, όμως, παράγεται από το τέγος (tegum)= στέγη , που σημαίνει τόπο στεγασμένο ή που κείται ψηλά και περιφράσσεται από όλα τα σημεία.
Η περιοχή περιελάμβανε εννέα δήμους, οι οποίοι το 480 προ Χριστού συγκρότησαν συνοικισμό με μία βουλή και ένα βουλευτήριο πού το προστάτευαν με ισχυρό τείχος, τμήματα του οποίου βρήκε ο Φουζέρ και ο Μπεράρ στις ανασκαφές που έκαναν εκεί. Και είναι αναντίρρητο ότι τα εορταζόμενα Αλεξαία απηχούν την ανάμνηση αυτού του γεγονότος. Η Τεγεάτις χώρα ήταν ονομαστή από τους απώτερους προϊστορικούς χρόνους και οι μύθοι του Καλυδωνίου Κάπρου και της θήρας του, των μεγάλων μορφών της Αταλάντης, του Αγγαίου και του Κηφέως, η συμμετοχή του Αγγαίου στην Αργοναυτική εκστρατεία απηχούν την ύπαρξη σπουδαίας περιοχής και μεγάλου πολιτισμού.
Κατά τους προϊστορικούς επίσης χρόνους η Τεγέα ή καλύτερα η τέλεια της χώρα είχε μεγάλο πολιτισμό. Ο όμηρος αναφέρει ότι ο Τεγεάτης Αγαπήνορας οδήγησε τους Αρκάδες στην εκστρατεία κατά της Τροίας και επιστρέφοντας αποίκησε την Κύπρο στην οποία αναπτύχθηκε ο αχαϊκός πολιτισμός. Άλλωστε η μυθολογία θέλει τους Τεγεάτες οικιστές της Κυδωνίας και της Γόρτυνας της Κρήτης.
Οι φίλες της Τεγέας, όπως παρουσιάζονται στις σωζόμενες επιγραφές και μνημονεύονται από τον Παυσανία, που προέκυψαν από το συνοικισμό, οφείλουν το όνομά τους από τον τόπο διαμονής των Τεγεατών στην ευρύτερη χώρα που κατοικούσαν. Ήσαν οι Κλαριώτις φυλή η Ιπποθοίτης, η Απολλωνιάτις και η Αθανιάτις. Η Κλαριώτις κατοικούσε τον Κλάριον λόφο που στα προϊστορικά χρόνια υπήρξε η ακρόπολη της Τεγέας. Η Σπάρτη, που δέχτηκε Δωριείς δεν έπαψε ποτέ να αγωνίζεται για την κατάκτηση της εύφορης. Τεγεάτιδος, αλλά πολλές φορές δοκίμασε την πικρία της αποτυχίας. Όμως το 469, οι Τεγεάτες νικήθηκαν από τους Λακεδαιμόνιους και παρέμειναν στη συμμαχία τους μέχρι τη μάχη των Λεύκτρων. Οι Τεγεάτες επίσης έλαβαν μέρος σε όλες τις ένδοξες μάχες εναντίον των περσών και ιδιαίτερα στον Μαραθώνα και στις Πλαταιές.
Η Τεγέα κατελήφθη από τους Ρωμαίους. Ο Οκταβιανός Αύγουστος που πήγε εκεί αφαίρεσε από το ναό της Αλέας Αθηνάς το άγαλμα της και τα δόντια του Καλυδώνιου Κάπρου, που κοσμούσαν, κατά τον Παυσανία, τον χάριέστατο αυτό ναό της Αθηνάς. Από τότε Τεγέα αναφέρεται μεταξύ των σπουδαιότερων πόλεων της Πελοποννήσου και βρίσκεται σε ακμή μέχρι την εισβολή των Σλάβων στην Πελοπόννησο. Έπειτα πέφτει στην αφάνεια και αντί για αυτή δημιουργείται το Νύκλι. Κατά τους βυζαντινούς και ιδιαίτερα στα χρόνια της φραγκοκρατίας, θεωρείται η αξιολογότερη πόλη της Πελοποννήσου. Γύρω στο 1295 πόλη κυριεύεται και οι κάτοικοι της δημιουργούν το Μουχλί, ισχυρό φρούριο αντίστασης κατά των τούρκων, πάνω σε λόφο δύσβατο ερυμνό.
Πρέπει εδώ να αναφερθούν μερικά ονόματα Τεγεατών πού διέλαμψαν στα γράμματα και στις τέχνες. Πρόκειται για τον τραγικού ποιητή Αρίσταρχο, του οποίου αποσπάσματα της τραγωδίας του «Αχιλλέας» διασώζονται σήμερα, τον ιστορικό Αρίαιο, του οποίου επίσης διασώζεται τεμάχιο της ιστορίας του και τη μεγάλη ποιήτρια Ανίτη, την οποία «θήλυ Ομηρο» ο Αντίπατρος ο Θεσσαλονικέας ονόμασε. Της ποιήτριας αυτής διεσώθησαν αρκετά επιγράμματα, που διακρίνονται για το κάλλος και την λυρική διάθεση. Επίσης Τεγεάτης θεωρείται ο λυρικός ποιητής Κλονάς, που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Θήβα. Πρέπει Να αναφέρουμε και το όνομά τουΤεγεάτη αγαλματοποιού Ενδοίου που έζησε τον έκτο προ Χριστού αιώνα.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪ Α Ρ Χ Α Ι Α Μ Ν Η Μ Ε Ι Α ₪₪₪₪₪₪₪₪
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΑΓΟΡΑ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Βρισκόταν στη μέση της πόλης σε σημείο που απείχε από την Επισκοπή 140 περίπου μέτρα. Οι ανασκαφές των γάλλων αρχαιολόγων, που έγιναν εκεί το 1888 απεκάλυψαν την βορειοδυτική πλευρά της και ήρθαν στο φως θεμέλια και κιονόκρανα ιωνικού και Κορινθιακού ρυθμού. Ακόμα ήρθε σε φως μία πλάκα που έφερνε οπές πάνω στην οποία εικονιζόταν τα μέτρα και τα σταθμά της αγορανομίας της πόλης. Οι ίδιες ανασκαφές έφεραν στο φως μία Στοά οψοπωλείου και κτίριο ρωμαϊκής εποχής, τού οποίου το δάπεδο απεικονίζει τους καλούς Καιρούς. Σύμφωνα με τον Παυσανία η αγορά ήταν γεμάτη από οικίες και μνήματα, μεταξύ των οποίων και του Τεγεάτη και της συζύγου του Μαιράς. Ακόμη το μνήμα του Αλεού και του Εχέμου. Κοσμούσαν, εξάλλου, την αγορά στήλες που παρίσταναν τον Έχεμο να μονομαχεί με τον Δωριέα Ύλλο, τον Αντιφάνη, τον Τιρωνίδα, τον Πυρρία και τον Κρίσο,νομοθέτες των Τεγεατών.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΘΕΑΤΡΟ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Βορειοανατολικά της αγοράς βρισκόταν το θέατρο, πάνω στα ερείπια του οποίου χτίστηκε ο βυζαντινός ναός της κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το θέατρο ήταν ρωμαϊκής εποχής και οφείλει την ύπαρξή του στον βασιλέα της Συρίας Αντίοχο τον Δ` τον Επιφανή, που έζησε τον δεύτερο προ Χριστού αιώνα. Η βυζαντινή εκκλησία χτίστηκε κυρίως με το οικοδομικό υλικό του θεάτρου. Στο αρχαιολογικό μουσείο της Τεγέας φυλάσσονται σήμερα δύο μεγαλοπρεπείς θρόνοι που ανήκουν κατά πάσα πιθανότητα στην πρώτη σειρά των εδωλίων του θεάτρου.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Πρέπει να βρισκόταν σε μικρή απόσταση βορειοδυτικά της σημερινής παλαιάς Επισκοπής. Ανακαλύφθηκε μέρος του δαπέδου στρωμένο με πλίνθους και κυκλοτερής τοίχος μέ κονίαμα.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΣΤΑΔΙΟ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Κοντά στο ναό της Αλέας Αθηνάς βρισκόταν το στάδιο στο οποίο οι Τεγεάτες τελούσαν τα Αλεαία και τα Αλώτια, τα πρώτα για την ανάμνηση του συνοικισμού των δήμων και τα δεύτερα για τη νίκη τους με τους Λακεδαιμόνιους. Στα ρωμαϊκά χρόνια τελούσαν εκεί και τα Ολύμπια. Ο Παυσανίας τό αναφέρει.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Βρισκόταν κατά πάσα πιθανότητα έξω από τα τείχη κοντά στο ναό της Αγίας Κυριακής του Ιμπραήμ- εφέντη. Εκεί βρέθηκαν οστά πολεμιστών που έπεσαν σε μάχη και τάφηκαν τιμητικά. Το νεκροταφείο αυτό ανήκε στήν Ιπποθοίτιδα φυλή. Άλλο νεκροταφείο, πού ανήκε στην Κλαριώτιδα φυλή, ήρθε στο φως κοντά στον άγιο Σώστη και ένα ακόμη στα Αχούρια, που ανήκε στην Απολλωνιάτιδα φυλή.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Λίγα νομίσματα της ελληνικής αρχαιότητος βρέθηκαν και λίγα της ρωμαϊκής εποχής. Σε αυτά παριστάνεται η Αθήνα και η γλαύκα. Πολλά, όμως, νομίσματα της βυζαντινής εποχής βρέθηκαν, χάλκινα και ασημένια. Από τα αρχαία νομίσματα το σπουδαιότερο είναι εκείνο που απεικονίζει τον Ερμή με έναν Κύνα και άλλο ένα που φέρει στεφάνι δάφνης και είναι της αχαϊκής συμπολιτείας.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΝΑΟΣ της ΑΛΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ₪₪₪₪₪₪₪₪
Ο μεγαλύτερος και ο καλύτερος κατά τον Παυσανία, από τους ναούς της Πελοποννήσου, που χτίστηκε πάνω στα ερείπια παλαιότερου που κάηκε, γύρω στα 395 προ Χριστού. Η περίσταση , Ο πρόναος και ο οπισθόδομος ήταν δωρικού ρυθμού. Το εσωτερικό τού σηκού κοσμούσαν ημικίονες Κορινθιακού ρυθμού καιο εσωτερικός τοίχος του ναού είχε διακόσμηση ανάγλυφη καθώς και η οροφή της περίστασης. Τα αετώματα ήταν σπουδαιότατα και ξεπερνούσαν σε ωραιότητα τα άλλα μέρη του ναού. Το ανατολικό αέτωμα παρίστανε την θήρα του Καλυδώνιου Κάπρου και το δυτικό τον αγώνα του Τήλεφου ενάντια στον Αχιλλέα. Ο Τήλεφος ήταν ένας ήρωας της θυγατρικής μυθολογίας, γιος της Αυγής και του Ηρακλή. Η κόρη του Αλεού Αυγή έσμιξε ερωτικά με τον Ηρακλή και το παιδί το εξέθεσαν στον Παρθένιο όρος για να αποφύγει την τιμωρία του Αλεού. Τον μύθο αυτό εικονίζει και εξαίρετος πίνακας ζωγραφικός από την Πέργαμο, που παριστάνει τον Ηρακλή να βρίσκει τον μικρό γιο του Τήλεφο στο Παρθένιο και να θηλάζει αυτόν ένα ελάφι. Η μεγαλοπρεπής μορφή που εικονίζεται επίσης στον πίνακα είναι η Αρκαδία. Κοντά στον Ηρακλή ένας αετός και ένα λιοντάρι. Τού Ναού σώζονται οι περισσότεροι σπόνδυλοι των κιόνων, πολλά κιονόκρανα και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη. Από τα αετώματα διεσώθησαν ελάχιστα κομμάτια και τώρα βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο της Τεγέας.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΑΛΛΑ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Στο μουσείο της Τεγέας παρένθεση διανύει) βρίσκονται διάφορα ευρήματα από τις ανασκαφές. Πολλά όμως έργα βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για καλύτερη διαφύλαξη και συντήρηση. Από αυτό πρέπει να αναφέρουμε τα ακόλουθα
Α). Από τον ναό της Αθηνάς και τού Ποσειδώνα μικρά ομοιώματα αγγείων, χάλκινα ομοιώματα πτηνών, ζώων και ανθρώπων και πολλές πόρπες.
Β). Από τον προϊστορικό οικισμό των Αγιοργίτικων, πολλά θραύσματα αγγείων γεωμετρικής εποχής και πολλά εδώλια. Αυτά εικονίζουν οι γυναικείες μορφές πρώτη θεότητα όρθιες οι καθημερινές και τι να πήγαινε χάρτινα.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΣΤΗΛΕΣ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
επιτύμβιες. Χαρακτηριστική ταινία που εικονίζει δύο νεκρούς σε στάση χαιρετισμού.
Δ) στήλη έχει. Εμφανίζεται ο μυθικός βασιλιάς ένοπλος με ξίφος και ασπίδα σε στάση επιθετική.
Ε,) Μορφή λιονταριού και Λέαινα και στήλη εικονίζει τον Διόνυσο τον Ηρακλή και την Αρτέμιδα.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΣΤΗΛΗ ΠΑΝΟΣ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Ο αρκαδικός θεός στηρίζεται σε δέντρο και μία αίγα κάθεται κοντά στα τραγοπόδαρα. Η μορφή του είναι γελαστή.
₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪ ΣΤΗΛΗ ₪₪₪₪₪₪₪₪₪₪
Ασκληπιού. Μία από αυτές προδίδει την τέχνη του Σκόπα. Από τα αετώματα του ναού της αλέας σώζονται κεφάλι του Και δύο κεφαλές μαχητών στις οποίες έκδηλος είναι ο πόνος και το πένθος. Τα έργα αυτά βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Στο αρχαιολογικό μουσείο Τεγέας βρίσκεται η κεφαλή του Ηρακλή με βαθιούς οφθαλμούς και στόμα ανοιχτό, στοιχεία δηλωτικά της τέχνης του Σκόπα. Ακόμη πρέπει να μνημονεύσουμε το αγαλματίδιο της Αταλάντης και ένα άγαλμα του μικρού που παριστάνει την νίκη αποτελεί. Το σπουδαιότερο, βέβαια, έργο είναι Η κεφαλή της ΥΓΕΙΑΣ, που βρίσκεται τώρα στο εθνικό μας μουσείο, μετά από κάποια περιπέτεια που είχε από αρχαιοκάπηλους. –
ΠΗΓΗ: “Aρκαδικά Σύμμεικτα» Κώστας Π. Πανόπουλος
Εκδόσεις; “OΔΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ» 2004
Εκδόσεις; “OΔΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ» 2004
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου